Bilindiği üzere 24 Şubat 2022 tarihinde Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’da yapılan değişiklik ile daha önce genel teşviklerden yararlandırılan lisansız Güneş Enerji Santrali (GES) Yatırımları bölgesel teşvikler kapsamına alınmıştır. Bu çerçevede 1’inci bölgeden 3’üncü bölgeye kadar olan illerdeki yatırımlar 4’üncü bölge desteklerinden, 4’üncü, 5’inci ve 6’ncı bölgedeki yatırımlar ise kendi bölge desteklerinden yararlandırılmaktadır. Dolayısıyla firmalara yapacağı yatırımlar karşılığında gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, sigorta primi desteği, gelir vergisi stopaj desteği sağlanarak yatırımların kısa süre içerisinde kendini amorti etmesine katkı sağlanmaktadır. GES yatırımlarına yatırım teşvik belgesi kapsamında sağlanan destek unsurlarına aşağıda detaylı bir şekilde yer verilmiştir.

1. Gümrük Vergisi Muafiyeti: Yatırım teşvik belgesi kapsamında ithal edilecek makine-teçhizat için gümrük vergisi ödenmemektedir. GES yatırımları kapsamında panellerin ve taşıyıcı konstrüksiyon sistemlerinin ithaline izin verilmediğinden iç piyasadan temin edilmeleri gerekmektedir. Yatırım teşvik belgesi başvuru aşamasında yerli panel ve taşıyıcı konstrüksiyon sistemleri kullanılacağına dair firmalardan taahhütname alınmaktadır. Aksine işlem tesisi halinde genel teşvik sistemine ilave olarak fazladan yararlanılan bölgesel desteklerin iade edilmesi gerekecektir.
2. KDV İstisnası: Yatırım teşvik belgesi kapsamında yurt içinden temin edilecek makine-teçhizata belgenin yerli liste kalemleri arasında yer verilirken gümrük işlemlerine tabi makine-teçhizat ithal listeye dahil edilmektedir. Firmalar her iki listede yer alan makine-teçhizat için de KDV ödemeyeceklerdir.
3. Vergi İndirimi: Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında gerçekleştirilecek yatırımlarda gelir veya kurumlar vergisi, sabit yatırım tutarının belli bir yüzdesine ulaşıncaya kadar bölgesine göre %70’den %90’a varan oranlarda indirimli olarak uygulanmaktadır.Öte yandan yatırım dönemi içerisinde diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlara da belli sınırlar dahilinde indirimli gelir veya kurumlar vergisi uygulanabilmektedir. Peki nedir bu sınırlar?

   ➤ Yararlanılabilecek vergi indirim tutarı gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarını aşamaz.

   ➤ Yararlanılabilecek vergi indirim tutarı yatırım teşvik belgesinde kayıtlı toplam sabit yatırım tutarı üzerinden hesaplanacak yatırıma katkı tutarının %80’ini aşamaz.

   Diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlara vergi indirimi uygulanabilmesi için yatırım dönemi içerisinde olunması gerekmektedir. Diğer bir ifadeyle işletme dönemine geçilmiş yatırımlarda sadece yatırımdan elde edilen kazançlara indirimli gelir veya kurumlar vergisi uygulanabilecektir. Dolayısıyla GES yatırımlarında, yatırımlardan elde edilen kazanç sınırlı olduğundan firmaların yararlanabileceği vergi indirim haklarını diğer faaliyetlerinden elde edilecek kazançlarına mahsup edebilmeleri açısından belgelerini mümkün olduğunca açık tutmalarının faydalarına olacağı düşünülmektedir.

4. Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği: Sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının ödenmemesi şeklinde uygulanmaktadır. GES yatırımlarının istihdama katkısının sınırlı olması nedeniyle yatırım teşvik belgelerinde destek verilen personel sayısı genellikle 1-3 kişi arasında değişmektedir. Destekten yararlanılabilmesi için yatırım teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapılmış olması gerekmektedir. Sigorta primi işveren hissesi desteğinden 4’üncü bölgeye kadar olan illerde yapılacak yatırımlarda 6 yıl süreyle, 5’inci bölgede 7 yıl ve 6’ncı bölgede ise 10 yıl süreyle yararlanılabilmektedir. Ayrıca alt bölge desteklerinden yararlanılması halinde bu süre 12 yıla kadar çıkabilmektedir.

   Konunun daha iyi anlaşılması açısından örnek bir hesaplamaya aşağıda yer verilmiştir.

   Örnek: Bartın Organize Sanayi Bölgesi içerisinde faaliyet gösteren ABC Ltd. Şti. fabrika çatısına GES kurmak istemektedir. Yatırımın büyüklüğü 5 milyon TL’dir. Yatırım teşvik belgesinde 2 kişi için sigorta primi işveren hissesi desteği öngörülmüştür. Firma toplamda ne kadarlık sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanır?

   Cevap: Bartın 4.bölge illeri arasında yer almasına karşın yatırımın OSB içerisinde gerçekleştirilecek olması sebebiyle sigorta primi işveren hissesi desteği ve vergi indirimi açısından bir alt bölge desteklerinden yani 5.bölge desteklerinden yararlanılacaktır.

   Yazımızın kaleme alındığı tarihte brüt asgari ücret 13.414,5-TL’dir. Bu tutar üzerinden %15,5 sigorta primi işveren hissesi desteği hesaplandığında 1 kişi için aylık 2.079,25-TL kazanç sağlanacaktır. Destek 2 kişi için hesaplandığında aylık firma kazancı 4.158,5-TL’dir. Dolayısıyla firma 12 aylık bir dönemde yaklaşık 50 bin lira kazanç sağlamaktadır. Firmanın yararlanabileceği destek tutarı asgari ücretin değişmesiyle birlikte değişecektir.

   Öte yandan firmamız sigorta primi işveren hissesi desteğinden 7 yıl boyunca toplam yararlanılan destek tutarı 1.750.000-TL’yi geçmeyecek şekilde yararlanılabilecektir.

   Destek üst limiti = Sabit yatırım tutarı x Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinin Sabit Yatırıma Oranı

   5.000.000 x 0,35 (5.bölgede oranımız %35) = 1.750.000-TL

5. Sigorta Primi Desteği: İşveren tarafından ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının tamamlama vizesinin yapılmasını müteakip 10 yıl süreyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesinden karşılanması şeklinde uygulanmaktadır. 6.bölge illerinde ve 06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremden etkilenen ilçelerde yapılacak yatırımlar destekten yararlanabilmektedir. Brüt asgari üzerinden %14 oranında hesaplama yapıldığında yararlanılacak destek tutarına ulaşılabilir.
6. Gelir Vergisi Stopaj Desteği: İşçi ücretlerinin asgari ücrete tekabül eden kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisinin, yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği tarihten itibaren 10 yıl süreyle verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilmesi şeklinde uygulanmaktadır. 6.bölge illerinde ve 06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremden etkilenen ilçelerde yapılacak yatırımlar destekten yararlanabilmektedir.