Yatırım teşvik belgesi; belge kapsamında ithal edilecek makine-teçhizat, otomobil ve hafif ticari araç yatırımlarında monte edilmemiş haldeki aksam ve parçalar, ayrıca gemi ve 50 metrenin üzerindeki yat inşa yatırımlarında tekne kabuğu için yatırımcılara gümrük vergisi ödememe avantajı sağlamaktadır.

Gümrük vergisi muafiyeti hem yeni hem de kullanılmış/yenileştirilmiş olarak ithal edilecek makine-teçhizat için uygulanmaktadır ancak ithal edilmek istenen ürün, makine-teçhizat yedek parçası mahiyetindeyse veya 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımlarda Karar’ın Eki Gümrük Vergisi Muafiyetinden Faydalanamayacak Makine ve Teçhizat Listesinde (Ek-8) yer alıyorsa muafiyet kapsamına girmeyecektir. Ayrıca bu listede yer alan makineler komple tesis kapsamında başvuruya konu edilmedikçe kullanılmış veya yenileştirilmiş olarak ithal edilememektedir.

Komple tesisler yatırım konusuna bağlı olarak yardımcı tesislerden bağımsız, bir mal veya hizmeti üretebilecek komple bir hattan veya teşvik belgesinde kayıtlı üretimi yapabilecek bir veya birden fazla makine ve teçhizattan da oluşabilir. Ancak, farklı firmalardan temin edilen münferit makine ve teçhizat ile tesis oluşturulamayacağı gibi, söz konusu tesislerin revizyon ve ticareti ile iştigal eden firmalardan da teşvik belgesi kapsamında ithalat yapılmasına izin verilmemektedir. Komple tesis ithalatına yönelik talepler Bakanlık tarafından proje bazında değerlendirilmekte olup tesisin bulunduğu ülkede Bakanlık uzmanları tarafından yapılacak ekspertiz sonrasında yatırım teşvik belgesi kapsamında ithaline izin verilebilmektedir. Bu aşamada ithal edilmek istenen tesisin kurulu ve çalışır vaziyette olması, makul bir kullanım ömrüne sahip olması, ithalinin yeni durumdaki bir tesise göre maliyet avantajı sağlaması gibi hususlar dikkate alınmaktadır. Nihayetinde Ek-8’de yer alan ve komple tesis kapsamında ithaline izin verilen kullanılmış/yenilenmiş makine-teçhizatın hem gümrük vergisi muafiyetinden hem de KDV istisnasından faydalanamayacağı da göz önünde bulundurulmalıdır.

Kullanılmış/yenilenmiş ikinci el makine-teçhizat ithalatında Ek-8’in yanında bir diğer kısıtlama da sektör bazlı kısıtlamalardır. Baskı, basım, matbaa, tekstil, hazır giyim, konfeksiyon ve çimento imalatına yönelik düzenlenecek yatırım teşvik belgeleri kapsamında kullanılmış/yenileştirilmiş makine-teçhizat ithalatı mümkün değildir. Bu sektörlerde faaliyet gösteren yatırımcıların ithal edeceği tüm makine-teçhizatın yeni olma zorunluluğu bulunmaktadır.

Yedek parçaların ve Ek-8’de yer alan makine-teçhizatın gümrük vergisi muafiyetinden faydalanamayacağını belirtmiştik. Bu noktada yatırım teşvik belgesi kapsamında Ek-8’de yer alan kullanılmış makine-teçhizatı komple tesis olarak ithal etmeyi düşünen ve özellikle de genel teşvikten faydalanacak yatırımcılarımızın aklına şöyle bir soru gelebilir. Belgenin sağladığı iki avantaj söz konusu. Birincisi KDV istisnası, ikincisi gümrük vergisi muafiyeti. Satın alacağım makinelerde hem KDV istisnası hem de gümrük vergisi muafiyetinden faydalanamayacaksam yatırım teşvik belgesi almamın bana nasıl bir faydası olacaktır?

Yatırımcı Ek-8’de yer alan kullanılmış bir makine-teçhizatı Ticaret Bakanlığı’ndan izin almak suretiyle ithal edebilir. Ancak bazı makinelerin yatırım teşvik belgesi olmadan kullanılmış olarak ithal edilmek istenmesi halinde ürün ağırlığı üzerinden vergi matrahı hesaplanmaktadır ve firmalar çok ağır vergi yüküyle karşı karşıya kalmaktadır. Yatırım teşvik belgesi, vergileri malın bedeli üzerinden ödeme avantajı sağladığı için bu yük minimize edilmektedir. Diğer taraftan düzenlenecek belgenin bölgesel destek sınıfında olması halinde yatırımcı her ne kadar gümrük vergisi ve KDV istisnasından faydalanamasa dahi makine-teçhizat değeri sabit yatırım tutarında dikkate alınacağı için yararlanılabilecek vergi indirim tutarı (yatırıma katkı tutarı) artacaktır.